Δημοκρατία

Η υγιής σκέψη είναι μία συλλογή από προκαταλήψεις που αποκτάμε μέχρι τα 18 μας.
Άλμπερτ Άινσταιν

Μήπως η Δημοκρατία είναι μία από αυτές τις προκαταλήψεις; Η Δημοκρατία αντιμετωπίζεται δογματικά για τον περισσότερο κόσμο, είναι "καλή" ενώ όλα τα άλλα δεν είναι. Ως αιτιολόγηση συνήθως προσφέρεται το "ο λαός ασκεί την εξουσία" και τίποτα άλλο. Είναι αστείο όμως το πως αντιδρά ο κόσμος, άμα η συζήτηση είναι περί διαφορετικών πολιτευμάτων αυτή την απάντηση θα δώσουν οι πιο πολλοί, άμα όμως είναι σχετικά με την λειτουργία της Δημοκρατίας σήμερα ελάχιστοι θα βρεθούν να ισχυριστούν ότι η εξουσία ασκείται από τον λαό. Ο κόσμος προσπαθεί να προστατέψει το δόγμα του, την προκατάληψη του, όταν αυτό το δόγμα προσβάλλεται από άλλες θεωρίες, απέναντι στις οποίες είναι προκατειλημμένος αρνητικά.

Ούτε εγώ μπορούσα να σκεφθώ αρχικά έξω από τα όρια της Δημοκρατίας, έχω την εντύπωση ότι σήμερα έμαθα να αποδέχομαι -απλώς- την Δημοκρατία δογματικά, δεν απομακρύνθηκα και τόσο από εκεί που ξεκίνησα. Η Δημοκρατία δεν είναι αυτοσκοπός δεν θα θυσίαζα την ζωή μου για αυτήν (εξάλλου ούτε οι περισσότεροι επονομαζόμενοι "αγωνιστές της Δημοκρατίας" ανά το Παγκόσμιο το έκαναν, συνήθως αγωνίζονταν να ανατρέψουν ένα ολοκληρωτικό καθεστώς για να επιβάλουν ένα άλλο). Την αποδέχομαι όμως επειδή οι ιδέες μου είναι υπεράνω πολιτεύματος, σε οποιοδήποτε πολίτευμα μπορούν να μεγαλουργήσουν ή να κυνηγηθούν. Συνήθως μάλιστα, όταν ερωτηθώ ονομάζω την Δημοκρατία το καλύτερο πολίτευμα, ίσως γιατί αυτή η απάντηση μπορεί να γίνει πιο εύκολα αποδεκτή από τον κόσμο σήμερα.

Όταν κάθομαι να το αναλύσω όμως, να οργανώσω κάπως τις σκέψεις μου, δεν με πείθει η Δημοκρατία μας ότι είναι καλύτερη από τα άλλα πολιτεύματα. Άμα ο Κομμουνισμός είναι, όπως έχει γραφτεί, το πολίτευμα των κατωτέρων (αφού για να επικρατήσει στηρίζεται στον φθόνο που νιώθουν οι κατώτεροι για τους υπόλοιπους) η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία τότε είναι το πολίτευμα των ηλιθίων. Στηρίζεται δε στο ότι δεν έχει δοκιμαστεί επαρκώς στο παρελθόν, τα αρνητικά της δεν έχουν γίνει εμφανή στο ευρύ κοινό και η επικράτηση της στην σημερινή εποχή της δίνει τους κατάλληλους μηχανισμούς για να αυτοπροστατεύεται.

Πότε δοκιμάστηκε η Δημοκρατία; Για ένα μικρό διάστημα στην Αρχαία Ελλάδα (και για εμάς θεωρείται "καθήκον" να την προστατεύουμε επειδή είναι δικό μας δημιούργημα, αγνοώντας ότι μόνο στο 1% της Ιστορίας μας επικρατούσε). Σε εκείνη την Αρχαία Ελλάδα λοιπόν η Δημοκρατία λειτουργούσε πολύ καλύτερα, αφού λόγω των συνθηκών της εποχής λειτουργούσε και πολύ διαφορετικά, με τρόπο με τον οποίο δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σήμερα. Και όμως, ακόμα και τότε, τα προβλήματα του σήμερα είχαν παρουσιαστεί. Τα προβλήματα του τότε ανάγκασαν τον Ισοκράτη να πει πως "Η Δημοκρατία μας αυτό-καταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία". Ε μετά από περισσότερα από 2000 χρόνια τα λόγια του Ισοκράτη μοιάζουν σημερινά, είμαι αρκετά σίγουρος ότι σήμερα η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη από ότι την εποχή που ο Ισοκράτης αναγκάστηκε να πει όσα είπε. Μόνη διαφορά ότι σήμερα δεν υπάρχει ένας Ισοκράτης που να αναγνωρίζει ότι όλα αυτά καταστρέφουν την Δημοκρατία μας.

Εκτός από εκείνη την εποχή λοιπόν, πότε δοκιμάστηκε η Δημοκρατία μας; Πότε επικράτησε στον κόσμο για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα; Ουδέποτε μέχρι σήμερα! Μόνο στον 20ο αιώνα, και ακριβέστερα στο δεύτερο μισό του, κατάφερε να επικρατήσει στις περισσότερες χώρες, δημιουργώντας και τους μηχανισμούς αυτοπροστασίας που δεν μας επιτρέπουν να την αμφισβητούμε τώρα. Αλλά, εκτός της αυταπάτης ότι ο λαός αποφασίζει, τι διαφορετικό προσέφερε από άλλα πολιτεύματα, την βασιλεία λόγου χάρη; Το ότι τότε ήταν από μία οικογένεια (που συνήθως δεν ήταν και για μεγάλο χρονικό διάστημα) ενώ σήμερα είναι από δύο; Σε ένα κράτος δέκα εκατομμυρίων όπως είναι η Ελλάδα μόνο 2-3 οικογένειες είναι ικανές να κυβερνούν την χώρα; Πλησιάζουν τα 70 χρόνια οι δυναστείες Παπανδρέου - Καραμανλή, οι μικρές παρενθέσεις άλλων απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Στην υπερδύναμη της εποχής, τις ΗΠΑ, οι δυναστείες Μπους - Κλίντον δεν κατεβαίνουν από τον θρόνο τους πριν να κλείσουν 25ετία, πιθανότατα να χρειαστεί και παραπάνω.

Γνωρίζοντας όλα αυτά, οι δογματικοί υπερασπιστές της Δημοκρατίας μένουν με ένα μόνο επιχείρημα για να την προασπιστούν: Ότι τα άλλα πολιτεύματα είναι χειρότερα. Ούτε με αυτό θα μπορούσα να συμφωνήσω. Ο Δενδρινός λέει πως η Δημοκρατία "δίνει το προβάδισμα σε ανθρώπους που ξέρουν να μιλούν, αντί εκείνων που ξέρουν να δρουν. Διακηρύσσει την αφύσικη αρχή εκλογής ικανών από ανικάνους… Φέρνει στην εξουσία ψευδοεκλεκτούς της δημαγωγίας και όχι οδηγούς λαών...", ο Δημόπουλος πως "εις την Δημοκρατία εκείνοι οι οποίοι επιτυγχάνουν δεν είναι οι ικανοί, οι άξιοι αλλά οι ρήτορες, οι λαοκόλακες, οι δημαγωγοί". Ο Alain de Benoist θεωρεί πως "η δημοκρατία είναι μια νομοκρατία, δηλαδή μια τυραννία του νόμου, υλοποιημένη από την εξουσία των δικαστών και εξυπηρετούμενη από την εξουσία των μέσων ενημερώσεως" ενώ ο Feder ότι "στηρίζεται επί της ακρισίας των μαζών και φέρει εις την εξουσίαν κυβερνήσεις, αίτινες ουδέν άλλον είναι ή παλαίστρα φιλοδόξων μικροπολιτικών και στενοκεφάλων θεωρητικών". Ο José Antonio Primo de Rivera σε μία εξαιρετική περιγραφή του συστήματος λέει: "Οι άνθρωποι διαιρούνται σε φατρίες, βρίζονται, μάχονται και τέλος μια Κυριακή τοποθετούν ένα κουτί πάνω σ’ ένα τραπέζι και αρχίζουν να ρίχνουν μέσα, κομμάτια χαρτιού, με τα οποία αποφασίζουν αν υπάρχει ή όχι Θεός, αν η Πατρίδα πρέπει να αυτοκτονήσει ή όχι. Μπορούν, με το χέρι στην καρδιά, πολλοί να αρνηθούν ότι όλα αυτά ισχύουν;

Από τι λοιπόν είναι καλύτερη η σημερινή Δημοκρατία; Η διαφορά της από την Βασιλεία είναι ότι τουλάχιστον στην τελευταία δεν μας τρέφουν με αυταπάτες ελέγχου της εξουσίας από τον λαό και δεν μας προσφέρουν συγκεκριμένες επιλογές. Άμα ρίξεις τον Βασιλιά μπορείς να βάλεις όποιο άτομο θέλεις, να αλλάξεις ακόμα και πολίτευμα. Για να ρίξεις τον Καραμανλή όμως πρέπει να ψηφίσεις τον Παπανδρέου και για να ρίξεις τον Παπανδρέου πρέπει να ψηφίσεις τον Καραμανλή. Η διαφορά της Δημοκρατίας από την Δικτατορία είναι ότι η τελευταία είναι κάπως πιο... αξιοκρατική. Στην Δημοκρατία για να επικρατήσεις πρέπει να έχεις διάσημο επίθετο και μία σχετική ικανότητα να κοροϊδεύεις τον λαό. Στην Δικτατορία όμως πρέπει να έχεις το θάρρος να πας ενάντια στην αυταπάτη του λαού ότι ο ίδιος ελέγχει την εξουσία, καθώς και την ικανότητα να πείσεις κάποιους σημαντικούς να σε στηρίξουν, οι οποίοι έγιναν σημαντικοί πείθοντας άλλους να τους στηρίζουν. Αντιθέτως δηλαδή από την "αφύσικη αρχή εκλογής ικανών από ανίκανους" της Δημοκρατίας σύμφωνα με τον Δενδρινό, εδώ οι ικανοί στηρίζονται από (λιγότερο) ικανούς οι οποίοι με την σειρά τους είχαν στηριχθεί από άλλους -ακόμα λιγότερο αλλά και πάλι- ικανούς.

Άρα, για να τελειώνω και με την φλυαρία μου, είναι η Δημοκρατία καταδικασμένη κατά την γνώμη μου; Η σημερινή, κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ναι. Ο κυριότερος μηχανισμός που προστάτευε την Βασιλεία ήταν το ότι ήταν "ελέω Θεού", ο Βασιλιάς ήταν εκεί επειδή αυτό ήθελε ο Θεός. Ο κυριότερος μηχανισμός που προστατεύει την Δημοκρατία είναι η απάτη του ελέγχου της εξουσίας από τον λαό. Αυτοί οι μηχανισμοί όμως, όσο καλά διαμορφωμένοι και αν είναι, στο τέλος καταρρέουν. Παραφράζοντας το λίγο, μπορείς να ξεγελάς 1 άνθρωπο για 300 χρόνια ή ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους για έναν χρόνο, δεν μπορείς όμως να ξεγελάς ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους για 300 χρόνια. Το ότι άλλα πολιτεύματα έχουν λειτουργήσει καλύτερα από την Δημοκρατία και η σημερινή Δημοκρατία είναι καταδικασμένη δεν σημαίνει όμως υποχρεωτικά ότι κάθε μορφή της είναι καταδικασμένη και χειρότερη από τα άλλα πολιτεύματα. Η Δημοκρατία θα μπορούσε να λειτουργήσει, ίσως καλύτερα από οτιδήποτε άλλο, άμα έπαυε να μαθαίνει στους πολίτες να θεωρούν "την παρανομία ως ελευθερία... και την αναρχία ως ευδαιμονία" κατά τον Ισοκράτη, άμα μπορούσε να εκλέξει αυτούς τους "οδηγούς λαών" κατά τον Δενδρινό. Άμα μπορέσει δηλαδή να επιστρέψει στις ρίζες της (γιατί και στην Αρχαία Ελλάδα και μεταγενέστερα έτσι ξεκινούσε αλλά αλλιώς εξελισσόταν) αποβάλλοντας όμως τα στοιχεία που επιτρέπουν στους επόμενους να την αλλοιώνουν.